Ma Ogtahay?, Ila Qosol
iyo Halxiraale
Ma Ogtahay
QOFKA UGU DA'DA WEYN EE HADDA NOOL
***Ma ogtahay qofka ugu da'da weyn ee hadda nool ay tahay haweeney
u dhalatey dalka Ingiriiska oo magaceeda la yiraahdo Eva Morris,
kuna nool magaalada Staffordshire ee dalka Ingiriiska. Eva waxay
dhalatay Nofember 18 keedii 1885. Eva oo ah haweeney ninkeedu
geeriyoodey waxay tilmaantay in ay mar kastaba firfircoon tahay,
ayna maalin walba cabto koob shaah ah oo lagu daray qamri
QALLIINKII UGU BALLAARNAA EE XOOLO
LAGU SAMEEYO
***Ma ogtahay qalliinkii ugu ballaarnaa ee ay a qeyb galaan
dhaqaatiirta xoolaha (vets) in uu ka dhacey Isbitaal ku yaalla
magaalada Lampang ee dalka Thailand bishii Agoosto ee sanadkii
1999. Qalliinkaasi oo ay ka qeyb galeen in ka badan soddon dhaqtar
ah waxaa lagu sameynayey maroodi dheddig ah oo da'diisu gaareeyso
38 sano. Maroodigaasi waxa uu lugta bidix ka dhaawacmey kadib
markii ay la kacdey miino ku aasneyd dhulka. Dhaqaatiirtaasi
waxa ay adeegsadeen daawada suuxinta oo ku filan toddobaatan
qofood si ay u suuxiyaan maroodiga.
***Ma ogtahay in muusku (mooska) uu yahay khudaarta
loogu adeegsiga badan yahay caalamka. Muusku waa khudaarta ugu
fudud la cuni karo aana kaaga baahnayn fiiqid (diirid), dhaqid
(mayrid), ama jarjarid.
***Ma ogtahay
Ila Qosol
GABAR LOO GURI GEEYAY NIN AAN KEEDI AHAYN
Bishii Febraayo ee 2000, waxaa xaafadda Geed Jacayl ee magaalada
Muqdisho ka dhacday arrin la yaab iyo qosol ku ridday dadkii
xaafadda deggenaa, kadib markii labo gabdhood oo isla maalintaas
xaafadda laga aroosayay ay isku khaldameen.
Mid ka mid ah gabdhaha la aroosayay ayaa waxay ku jirtay meelaha
gabdhaha lagu dhalaaliyo ee loo yaqaanno Beauty salon, waxayna
sugayeen in baauur iyaga u socota ay u iman doonto si gabadha
loogu galbiyo gurigii loo diyaariyay. Sidoo kale guri ka soo
horjeeda beauty salon-ka ayaa waxaa isagana laga aroosayay aroos
weyn oo waxaa la aroosayay gabar gurigaas ka tirsan.
Baabuur yaryar oo aad u badan oo u socotay inay qaadaan gabadha
guriga ku jirtay ayaa markii ay soo istaageenba waxaa gabdhihii
la socday gabadha beauty salon-ka ay u maleeyeen ina baabuurtu
ay iyaga u socdaan, waxayna si halhaleel ah ay gabadhii ugu
soo rideen baabuurtii gabadha kale u socotay, iyadoo kuwii baabuurta
la socdayna ay iyaguna moodeen in gabadha ay qaadayaan ay tahay
tii ay u socdeen, waxaana taasi sii saaciday iyadoo gabdhaha
la aroosayo gebi ahaanteedba lagu dedo taaj iyo iyadoo aroosyaduna
ay inta badan aad u buuq badan yihiin.
Gabadhii ayaa baabuurka la soo saaray. Waxay ugu timid nin aan
keedii ahayn. Layslama hadlin, oo sidii loo sii socday waxaa
la tegay gurigii. Markii gurigii la geeyay ayaa gabadhii waxaa
lagu yiri “iska fur taajka”. Saa markay taajka iska
furtayba ma aha gabdhoodii. Waa la yaabay labadii dhinacba,
oo gabadhii arooska ahayd iyo malxiisaddiiba qof ay garanayaan
maba joogo gurigan. Waa lays wareystay, kadib waxaa la ogaaday
in gabadhan lagu soo khaldamay.
Intii gabadha lala sii maqnaa, ayaa reerkii gabadha la watay
aroosayay waxay iyagoo baabuurtooda wata yimaadeen beauty salon-ka,
waxayna ka war heleen in gabadhoodii la watay. Waxayna moodeen
in gabadhii la qafaashay. Waxay u hanjabeen haweeneydii lahayd
beauty salon-ka, iyagoo ku eedeeyay inay afduubatay gabadhii
ay u keensadeen. Hadii gabadaha aysan keenina inuu dhiig daadan
doono.
Intii uu muranku socday oo qarka loo saarnaa in gacanta laysula
tago ayaa nasiib wanaag waxaa la soo celiyay gabadhii la watay,
waxaan dhinacyadii ay arrintu khuseysay ay isaga cudur daarteen
khaladkii dhacay, iyagoo u sheegy in agabadhoodu ay bed qabto.
Halxiraale
Sheeg magaca oo saddexan ee Wasiirkii Wasaaradda
waxbarashada iyo Barbaarinta ee Soomaaliya ee sanadkii 1990
kii ?
Jawaabaha kusoo hagaaji [email protected].